Wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej
Asystentura rodziny polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem mocnych stron jej członków. Główne cele asystentury to podniesienie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego, radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci.
Cechy asystentury:
- sposób i czas pracy dostosowany do potrzeb osoby,
- mała liczba odbiorców,
- wspólne ustalanie kierunku pracy, priorytetowo traktowane są cele klienta,
- ukierunkowanie na wspomaganie rozwoju drugiej osoby,
- umożliwienie drugiemu człowiekowi nabrania szacunku do samego siebie i znalezienia sposobu na swą życiową niezależność, odzyskania kontroli nad własnym życiem,
- wsparcie w różnym zakresie: emocjonalnym, instrumentalnym, informacyjnym,
- oddziaływanie na kilku płaszczyznach (podstawowe potrzeby, działania skoncentrowane na opiece i wychowaniu dzieci, zatrudnieniu, poszukiwanie rozwiązań trudności natury psychologicznej, odbudowa więzi rodzinnej, spędzanie wolnego czasu itd.), lub inaczej w kilku sferach (socjalno – bytowej, psychologicznej, zawodowej, społecznej, zdrowotnej),
- dostosowanie pomocy do grup odbiorców i ich realnych potrzeb oraz celów, które chcą osiągnąć,
- praca w oparciu o więź, budowanie relacji z osobą wspieraną,
- danie osobie wspieranej oparcia psychicznego, osobowego,
- usystematyzowanie działania (ocena, tworzenie celów, planowanie, realizacja planu, ewaluacja),
- praca „z” osobą – współudział osoby wspieranej we wszystkich etapach metodycznego działania,
- praca małymi etapami, ciągłe rozwijanie i modyfikowanie pracy, elastyczne reagowanie na potrzeby i kryzysy osób wspieranych,
- dobrowolność zarówno ze strony klienta jak i asystenta,
- towarzyszenie odbiorcy wsparcia w konkretnych różnych działaniach pozwalających jej wyjść z trudnej sytuacji życiowej oraz w działaniach dnia codziennego,
- duża częstotliwość spotkań i dostosowanie ich długości do wykonania danego wspólnego działania,
- kompleksowość rozumiana jako złączenie wsparcia płynącego do klientów od różnych profesjonalistów i instytucji,
- postawa towarzysząca i partnerska,
- zapewnienie poczucia akceptacji i bezpieczeństwa,
- przywrócenie wiary we własne możliwości,
- niwelowanie stresu i aktywizowanie u osoby wspieranej indywidualnych strategii radzenia sobie ze stresem,
- dawanie nadziei, że pozytywne zmiany są możliwe,
- udzielanie informacji zwrotnych,
- praca w środowisku przebywania klienta.
Asystent rodziny jest osobą, która przez pewien okres towarzyszy rodzinie, aby w przyszłości mogła ona samodzielnie pokonywać trudności związane z pełnieniem funkcji opiekuńczo-wychowawczej oraz realizować zadania na jej rzecz. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom przy wprowadzaniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu niezbędnych do tego, aby środowisko rodzinne zapewniało bezpieczeństwo oraz sprzyjało prawidłowemu rozwojowi dzieci. Celem pracy asystenta z rodziną jest osiągnięcie jej podstawowego poziomu stabilizacji życiowej, który pozwoli na wychowywanie w niej dzieci, co w konsekwencji będzie niedopuszczeniem do oddzielenia dzieci od rodziny.
Do zadań asystenta rodziny należy m.in.:
- opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym; plan pracy z rodziną obejmuje zakres realizowanych działań mających na celu przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, a także zawiera terminy ich realizacji oraz przewidywane efekty;
- opracowanie we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej (w rodzinnych formach pieczy); analogicznie – w przypadku umieszczenia dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej – asystent we współpracy z członkami rodziny i wychowawcą dziecka opracowuje plan pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku;
- udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych z dziećmi;
- wspieranie aktywności społecznej rodzin;
- motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
- udzielenie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
- motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców (np. warsztaty umiejętności wychowawczych lub psychospołecznych);
- udzielanie wsparcia dzieciom w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodzin;
- monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
- sporządzanie na wniosek sądu opinii o rodzinie i jej członkach;
- współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz rodziny;
- współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą.